Gia Lai là má»™t tỉnh miá»n núi thuá»™c vùng Tây Nguyên Việt Nam.
Vá»›i diện tÃch 15.536,92 km², tỉnh Gia Lai trải dà i từ 15°58'20" đến 14°36'36" vÄ© Bắc, từ 107°27'23" đến 108°94'40" kinh Äông. PhÃa bắc giáp tỉnh Kon Tum, phÃa nam giáp tỉnh Äắk Lắk, phÃa tây giáp Campuchia vá»›i 90 km đưá»ng biên giá»›i quốc gia, phÃa đông giáp các tỉnh Quảng Ngãi, Bình Äịnh và Phú Yên.
Gia Lai có khà háºu nhiệt đới gió mùa cao nguyên, má»™t năm có hai mùa: mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 và kết thúc và o tháng 10, mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Vùng Tây Trưá»ng SÆ¡n có lượng mưa trung bình từ 2.200 đến 2.500 mm, vùng Äông Trưá»ng SÆ¡n từ 1.200 đến 1.750 mm. Nhiệt độ trung bình năm là 22-25ºC.
Gia Lai là nÆ¡i đầu nguồn nguồn cá»§a nhiá»u con sông đổ vá» vùng duyên hải miá»n Trung Việt Nam và vá» phÃa Campuchia như sông Ba, sông Sê San và nhiá»u con suối lá»›n nhá».
Các loại khoáng sản có trên địa bà n tỉnh nà y là crom, niken, coban, thiếc, asen, boxit-laterit, và ng, vonframit, molipdenit, caxiterrit v.v.
Trong địa bà n tỉnh Gia Lai có má»™t số loà i thú sinh sống như voi, nai, bò, hoẵng, thá» rừng, lợn rừng, trăn, rắn, cá»p, các loà i chim như gà rừng, chim cu đất, gà gô, khướu, công, trÄ© sao, gà lôi hồng tÃa, gà lôi vằn, các loà i cá như lúi, phá, sóc, trạch, lăng, chép. Các loại gia cầm, gia súc như trâu, bò, lợn, gà , vịt, ngá»±a, thá» v.v.
Thá»±c váºt ở đây cÅ©ng không khá phong phú lắm, nhiá»u nhất là tiêu, chè, Ä‘iá»u, lúa, v.v. và má»™t số cây hoa mà u nhưng vá»›i số lượng không nhiá»u. Thông, tùng, cà phê, cao su, vá»›i số lượng nhiá»u.
Công nghiệp
Trên cÆ¡ sở nguồn tà i nguyên nông lâm nghiệp và khoáng sản, mở ra triển vá»ng phát triển các ngà nh công nghiệp sản xuất váºt liệu xây dá»±ng và chế biến nông lâm sản vá»›i quy mô vừa và lá»›n.
Trong sản xuất váºt liệu xây dá»±ng, trước hết vá»›i nguồn đá vôi tại chá»— có thể phát triển sản xuất xi măng phục vụ cho má»™t phần nhu cầu các tỉnh phÃa Bắc Tây Nguyên và các tỉnh Äông Bắc Campuchia. Hiện có hai nhà máy sản xuất xi măng vá»›i công suất 14 vạn tấn/năm. Vá»›i nguồn đá granit sẵn có, phong phú vá» mà u sắc có thể chế biến ra các sản phẩm phục vụ nhu cầu trong tỉnh và xuất khẩu.
Trong chế biến nông lâm sản, vá»›i trữ lượng gá»— lá»›n trong tỉnh và khả năng nháºp khẩu gá»— từ các nước Äông Nam à đảm bảo ổn định nguyên liệu cho sản xuất chế biến các mặt hà ng gá»— lâu dà i, chế biến song mây, sản xuất bá»™t giấy. Từ má»§ cao su có thể chế biến các sản phẩm cao su dân dụng và công nghiệp chất lượng cao; Chế biến cà phê xuất khẩu, chế biến đưá»ng, chế biến dầu thá»±c váºt, chế biến sắn, chế biến hoa quả và súc sản đóng há»™p.
Ngoà i ra còn có thể phát triển các ngà nh công nghiệp khai khoáng khi đã xác định được địa bà n và trữ lượng cho phép.
Lâm nghiệp
Còn chưa phát triển tuy diện tÃch rừng còn nhiá»u, nạn phá rừng trà n lan Ä‘ang là m cho diện tÃch cá»§a rừng giảm xuống mạnh
Nông nghiệp
Do đặc trưng là đất đỠbazal (vì Biển Hồ là miệng cá»§a má»™t núi lá»a tạm ngừng hoạt động), ở thà nh phố PleiKu và các huyện vùng cao cá»§a Gia Lai có thể canh tác các loại cây công nghiệp như cao su, cà phê, Ä‘iá»u... Riêng huyện Äăk PÆ¡ và thị xã An Khê thì thÃch hợp cho việc trồng cây ngắn ngà y, do chịu ảnh hưởng khà háºu cá»§a vùng giáp ranh (Bình Äịnh). Huyện Äăk PÆ¡ là vá»±a rau cá»§a cả vùng Tây Nguyên, hà ng ngà y cung cấp trên 100 tấn rau cho các khu vá»±c ở miá»n Trung và Tây Nguyên.Äồng thá»i các huyện Äông Nam tỉnh Gia Lai như Phú Thiện, Tx Ayunpa, Iapa, Krông pa là vá»±a lúa cá»§a cả khu vá»±c Tây Nguyên.
Du lịch
Xuất phát từ Ä‘iá»u kiện địa lý, là vùng núi cao có nhiá»u cảnh quan tá»± nhiên cÅ©ng như nhân tạo, Gia Lai có tiá»m năng du lịch rất phong phú. Äó là những khu rừng nguyên sinh vá»›i hệ thống động thá»±c váºt phong phú, nhiá»u ghá»nh thác, suối, hồ như Biển Hồ là má»™t thắng cảnh nổi tiếng. Biển Hồ được xem như là má»™t đôi mắt cá»§a thà nh phố núi Pleiku.
Nhiá»u núi đồi như Cổng Trá»i MangYang, đỉnh Hà m Rồng. Cảnh quang nhân tạo có các rừng cao su, đồi chè, cà phê bạt ngà n. Kết hợp vá»i các tuyến đưá»ng rừng, có cácc tuyến dã ngoại bằng thuyá»n trên sông, cưỡi voi xuyên rừng, trekking...
Bên cạnh sá»± hấp dẫn cá»§a thiên nhiên hùng vÄ©, ở Gia Lai còn có ná»n văn hóa lâu Ä‘á»i đầm đà bản sắc núi rừng cá»§a đồng bà o các dân tá»™c, chá»§ yếu là Jarai và banah thể hiện qua kiến trúc nhà Rông, nhà sà n, nhà mồ, qua lá»… há»™i truyá»n thống, qua y phục và nhạc cụ...
Thêm và o đó, Gia Lai có bá» dà y lịch sỠđược thể hiện qua các di tÃch lịch sá» văn hóa như khu Tây SÆ¡n thượng đạo, di tÃch căn cứ địa cá»§a anh hùng áo vải Tây SÆ¡n Nguyá»…n Huệ; quê hương cá»§a anh hùng Núp; các địa danh Pleime, Che reo...
Những Ä‘iểm du lich trong thà nh phố không nhiá»u, ngoà i khu vui chÆ¡i giải trà là hồ Äức An, sân váºn động và rạp chiếu phim, và rất nhiá»u quán cà phê. Có rất nhiá»u thác quanh thà nh phố như: thác Dakthoa, thác Phú Cưá»ng, thác Lồ Ô, thác ChÃn tầng, ...
Äịa danh du lịch Gia Lai
Gia Lai: Du Lich Viet Nam mang đến cho bạn cái nhìn tổng thể địa danh du lich Gia Lai với các điểm đến được khách du lich quan tâm nhất