Miá»n Tây hay vùng đồng bằng sông Cá»u Long cá»§a Việt Nam, còn gá»i là vùng đồng bằng Nam Bá»™ hoặc miá»n Tây Nam Bá»™, bao gồm 12 tỉnh và 1 thà nh phố trá»±c thuá»™c trung ương: An Giang, Bến Tre, Bạc Liêu, Cà Mau, Äồng Tháp, Háºu Giang, Kiên Giang, Long An, Sóc Trăng, Tiá»n Giang, Trà Vinh, VÄ©nh Long và thà nh phố Cần ThÆ¡
Miá»n Tây là má»™t bá»™ pháºn cá»§a châu thổ sông Mê Kông có diện tÃch 39 734km², nằm liá»n ká» vá»›i vùng Äông Nam Bá»™, phÃa Bắc giáp Campuchia, phÃa Tây Nam là vịnh Thái Lan, phÃa Äông Nam là Biển Äông. Miá»n Tây được hình thà nh từ những trầm tÃch phù sa và bồi dần qua những ká»· nguyên thay đổi má»±c nước biển; qua từng giai Ä‘oạn kéo theo sá»± hình thà nh những giồng cát dá»c theo bá» biển. Những hoạt động há»—n hợp cá»§a sông và biển đã hình thà nh những vạt đất phù sa phì nhiêu dá»c theo đê ven sông lẫn dá»c theo má»™t số giồng cát ven biển và đất phèn trên trầm tÃch đầm mặn trÅ©ng thấp như vùng Äồng Tháp Mưá»i, tứ giác Long Xuyên – Hà Tiên, tây nam sông Háºu và bán đảo Cà Mau.
Cách đây khoảng 8.000 năm, vùng ven biển cÅ© trải rá»™ng dá»c theo triá»n phù sa cổ thuá»™c trầm tÃch Pleistocen từ Hà Tiên đến thá»m bình nguyên Äông Nam Bá»™. Sá»± hạ thấp cá»§a má»±c nước biển má»™t cách đồng thá»i vá»›i việc lá»™ ra từng phần vùng đồng bằng và o giai Ä‘oạn cuối cá»§a thá»i kỳ trầm tÃch Pleistocen. Má»™t mẫu than ở tầng mặt đất nà y được xác định bằng C14 cho thấy nó có tuổi tuyệt đối là 8.000 năm (Ngá»™, 1988). Sau thá»i kỳ băng hà cuối cùng, má»±c mước biển dâng cao tương đối nhanh chóng và o khoảng 3–4 m trong suốt giai Ä‘oạn khoảng 1.000 năm (Blackwelder và những ngưá»i khác, 1979), gây ra sá»± lắng tụ cá»§a các váºt liệu trầm tÃch biển ở những chá»— trÅ©ng thấp cá»§a châu thổ; tại đây những sinh váºt biển như hà u (Ostrea) được tìm thấy và việc xác định tuổi tuyệt đối cá»§a chúng bằng C14 cho thấy trầm tÃch nà y được hình thà nh cách đây khoảng 5.680 năm (Ngá»™, 1988).
Dưới những ảnh hưởng cá»§a môi trưá»ng biển và nước lợ, thá»±c váºt rừng ngáºp mặn dà y đặc đã bao phá»§ toà n vùng nà y, chá»§ yếu là những cây đước (Rhizophora sp.) và mắm (Avicennia sp.). Những thá»±c váºt chịu mặn nà y đã tạo thuáºn lợi cho việc giữ lại các váºt liệu lắng tụ, là m giảm sá»± xói mòn do nước hoặc gió, và cung cấp sinh khối cho trầm tÃch châu thổ (Morisawa M., 1985), và rồi những đầm lầy biển được hình thà nh. Tại vùng nà y, cách đây 5.500 năm trước công nguyên, trầm tÃch lắng tụ theo chiá»u dá»c dưới Ä‘iá»u kiện má»±c nước biển dâng cao đã hình thà nh những cánh đồng rá»™ng lá»›n mang váºt liệu sét. Sá»± lắng tụ kéo dà i cá»§a các váºt liệu trầm tÃch bên dưới những cánh rừng ÄÆ°á»›c dà y đặc đã tÃch lÅ©y dần để hình thà nh má»™t địa tầng chứa nhiá»u váºt liệu sinh phèn (pyrit).
Má»±c nước biển dâng cao, bao phá»§ cả vùng như thế hầu như hÆ¡i không ổn định và bắt đầu có sá»± giảm xuống cách đây và o khoảng 5.000 năm (Pons L. J. và những ngưá»i khác, 1982). Sá»± hạ thấp má»±c nước biển dẫn đến việc hình thà nh má»™t má»±c nước biển má»›i, sau má»—i giai Ä‘oạn như thế thì có má»™t bá» biển má»›i được hình thà nh, và cuối cùng hình thà nh nên những vạt cồn cát chạy song song vá»›i bá» biển hiện tại mà ngưá»i ta thấy ở vùng đồng bằng sông Cá»u Long. Má»™t cồn cát chia cắt vùng Äồng Tháp Mưá»i và vùng trầm tÃch phù sa được xác định bằng C14 cho thấy có tuổi tuyệt đối và o khoảng 4.500 năm (Ngá»™, 1988).
Sá»± hạ dần cá»§a má»±c nước kèm theo những thay đổi vá» môi trưá»ng trong vùng đầm lầy biển, mà ở đây những thá»±c váºt chịu mặn má»c dầy đặc (Rhizophora sp., Avicinnia sp.) được thay thế bởi những loà i thá»±c váºt khác cá»§a môi trưá»ng nước ngá»t như trà m (Melaleuca sp.) và những loà i thá»±c thá»±c váºt hoang dại khác (Fimbristylis sp.,Cyperus sp.). Sá»± ổn định cá»§a má»±c nước biển dẫn đến má»™t sá»± bồi lắng trầm tÃch ven biển khá nhanh vá»›i váºt liệu sinh phèn thấp hÆ¡n (Pons L. J. và những ngưá»i khác, 1989).
Sá»± tham gia cá»§a sông Cá»u Long đóng vai trò rất quan trá»ng trong suốt quá trình hình thà nh vùng châu thổ. Lượng nước trung bình hà ng năm cá»§a sông nà y cung cấp và o khoảng 4.000 tá»· m³ nước và và o khoảng 100 triệu tấn váºt liệu phù sa (Morgan F. R., 1961), những mảnh vỡ bị bà o mòn từ lưu vá»±c sông, mặc dù má»™t phần có thể dừng lại tạm thá»i dá»c theo hướng chảy, cuối cùng được mang đến cá»a sông và được lắng tụ như má»™t châu thổ (Morisawa, 1985). Những váºt liệu sông được lắng tụ dá»c theo sông để hình thà nh những đê tá»± nhiên có chiá»u cao 3–4 m, và má»™t phần cá»§a những váºt liệu phù sa phá»§ lên trên những trầm tÃch pyrit thá»i kỳ Holocen vá»›i sá»± biến thiên khá rá»™ng vỠđộ dầy tầng đất vùng và không gian vùng (Pons L. J. và csv., 1982). Các con sông nằm được chia cắt vá»›i trầm tÃch đê phù sa nhưng những vùng rá»™ng lá»›n mang váºt liệu trầm tÃch biển chứa phèn tiá»m tà ng vẫn còn lá»™ ra trong vùng đầm lầy biển (Moormann, 1961). Tuy nhiên, độ chua tiá»m tà ng không xuất hiện trong vùng phụ cáºn cá»§a những nhánh sông gần cá»a sông mà tại đây ảnh hưởng rá»a bởi thá»§y triá»u khá mạnh. Ngược lại, vùng châu thổ sông Sà i Gòn, nằm kế bên hạ lưu châu thổ sông Mekong, được biểu thị bởi má»™t tốc độ bồi lắng ven biển khá cháºm do lượng váºt liệu phù du trong nước sông khá thấp và châu thổ nà y bị chia cắt bởi nhiá»u nhánh sông thá»§y triá»u và do bởi những và nh Ä‘ai thá»±c váºt chịu mặn thì rá»™ng lá»›n hÆ¡n và nh Ä‘ai nà y ở vùng châu thổ sông Mekong, và kết quả là trầm tÃch cá»§a chúng chứa nhiá»u axÃt tiá»m tà ng (Moormann và Pons, 1974).
Khu vá»±c dịch vụ cá»§a vùng Äồng bằng sông Cá»u Long bao gồm các ngà nh chá»§ yếu : xuất nháºp khẩu , váºn tải thá»§y, du lịch. Xuất khẩu gạo chiếm 80% cá»§a cả nước, đồ đông lạnh và hoa quả.
Miá»n Tây gắn liá»n vá»›i du lịch sinh thái sông nước miệt vưá»n, các hòn đảo như Phú Quốc, Côn Äảo Ä‘ang trở thà ng những Ä‘iểm đến hấp dẫn du khách.