Äặc Sản Há»™i An - Món Ä‚n Ngon Há»™i An

Äặc Sản Há»™i An - Món Ä‚n Ngon Há»™i An

Äặc sản Há»™i An – Món ăn ngon Há»™i An: Có thể nói không ở đâu lại nhiá»u món ăn ngon, đặc sản như ở Há»™i An, có thể dá»… dàng tìm thấy tại hầu hết các hàng rong khu phố cổ Há»™i An mà không cần phải đến má»™t nhà hàng sang trá»ng nào

1.Cao Lầu
Nguồn gốc cá»§a món cao lầu đến nay vẫn là đỠtài đàm luận cá»§a nhiá»u ngưá»i. Có ngưá»i cho rằng cao lầu có xuất xứ từ xứ sở hoa anh đào (Nhật Bản), có nét giống món mì ở vùng Icé (Ice udon). Có ngưá»i lại cho rằng cao lầu có xuất xứ từ Trung Quốc, nhưng những ngưá»i Hoa kiá»u ở Há»™i An không công nhận đây là món ăn truyá»n thống cá»§a há». Dù có nguồn gốc từ đâu thì cao lầu vẫn là món ăn riêng có cá»§a Há»™i An và ngày càng được nhiá»u thá»±c khách trong, ngoài nước biết đến. Sợi cao lầu được cán từ bá»™t gạo ngâm vá»›i nước tro, hấp qua 3 lần lá»­a, nên cứng và có màu vàng tá»± nhiên. Nhân cao lầu chá»§ yếu là thịt xá xíu, trá»™n vá»›i ít tép mỡ làm bằng sợi mì chiên dòn ăn vá»›i sợi cao lầu, rau sống, xì dầu, tương á»›t. Cách chế biến cao lầu má»›i nghe qua trông rất đơn giản nhưng ẩn chứa nhiá»u bí quyết nghá» nghiệp khó mà khám phá. Có ngưá»i bảo rằng, ngày xưa ngưá»i ta phi ra tận đảo Cù Lao Chàm lấy cá»§i đốt thành tro Ä‘em vá» ngâm vá»›i nước giếng Bá Lá»… ở Há»™i An thì má»›i chế biến được sợi cao lầu ngon như ý.

2.Mỳ Quảng
Mỳ Quảng, từ lâu đã được biết đến như cái “hồn†nghệ thuật ẩm thá»±c cá»§a vùng đất Quảng Nam. Bây giá», ngoài Quảng Nam ra, nhiá»u nÆ¡i cÅ©ng có quán ăn mì Quảng. Mì Quảng theo chân những ngưá»i Quảng Nam tha hương và cùng há» có mặt khắp nÆ¡i như ngưá»i bạn đồng hành tri ká»·. Mì Quảng thưá»ng có mặt trong những bữa tiệc “vá»ng cố hương” cá»§a ngưá»i Quảng Nam xa xứ. CÅ©ng như phở, bún hay há»§ tiếu, mì Quảng cÅ©ng được chế biến từ gạo nhưng có sắc thái và hương vị riêng đặc biệt. Mì được làm từ lá bánh tráng thái thành sợi, nhân mì thưá»ng được chế biến từ nhiá»u loại nguyên liệu khác nhau: tôm, gà, thịt heo, thịt bò, cá lóc, cua… và có cả mì chay dành cho ngưá»i hành đạo. Nhưng là nhân gì Ä‘i nữa thì mì Quảng cÅ©ng không thể thiếu cái bánh tráng nướng, trái á»›t xanh, lát chanh, vài hạt đậu phá»™ng và đĩa rau sống Ä‘i kèm. Rau để ăn mì Quảng thưá»ng là rau muống chẻ nhá» hoặc cây cải con trá»™n vá»›i búp chuối non thái má»ng, rau thÆ¡m, rau quế…Äến Quảng Nam, du khách dá»… dàng bắt gặp nhiá»u quán ăn mì Quảng nằm dá»c trên tuyến đưá»ng quốc lá»™ 1A luôn đông đúc khách sành ăn: quán mì gà Bình Nguyên (huyện Thăng Bình), quán mì gà Kỳ Lý (thị xã Tam Kỳ), quán mì tôm cua Cây Trâm (huyện Núi Thành), quán mì bò Cẩm Hà (thị xã Há»™i An)…

3. Bánh su sê
Bánh su sê hay còn gá»i là bánh phu thê. Tên gá»i này gắn liá»n vá»›i câu chuyện kể vá» vợ chồng ngưá»i lái buôn thuở xưa. Chuyện kể rằng, trước lúc ngưá»i chồng lên đưá»ng Ä‘i buôn ở phương xa, ngưá»i vợ làm bánh tặng chồng và thá» rằng cho dù xa nhau nhưng lòng nàng vẫn luôn ngá»t ngào, đậm đà như bánh. Chồng cảm động đặt tên cho bánh là phu thê (tức bánh vợ chồng). Chẳng ngỠđến phương xa, ngưá»i chồng bị say đắm bởi sắc đẹp cá»§a các cô gái lạ và không muốn quay vá». Ngưá»i vợ ở nhà biết tin liá»n làm bánh gởi cho chồng kèm theo lá»i nhắn:

“Từ ngày chàng bước xuống ghe
Sóng bao nhiêu đợt bánh phu thê rầu bấy nhiêu”

Nhận được bánh và lá»i nhắn cá»§a vợ, ngưá»i chồng hối hận liá»n tức tốc quay vá» và không còn nghÄ© đến chuyện thay lòng đổi dạ nữa. Từ đó bánh phu thê thưá»ng hay có mặt trong các tiệc cưới nhằm nhắn nhá»§ lá»i thuá»· chung đến các đôi vợ chồng trẻ.

Bánh su sê có màu vàng nhạt, dẻo, vị ngá»t và thÆ¡m. Bánh cÅ©ng được bao bá»c bởi má»™t lá»›p lá chuối giống như bánh ít lá gai. Là má»™t trong những loại đặc sản được bày bán nhiá»u nÆ¡i ở Há»™i An.

4.Bánh bao bánh vạt
Do có hình dáng nhá» nhá», xinh xinh và có màu trắng trông như những Ä‘oá hoa hồng nên bánh bao bánh vạc còn có tên gá»i là White Rose (hoa hồng trắng). Äây là món ăn khá phổ biến trong thá»±c đơn cá»§a các nhà hàng, quán ăn ở Há»™i An. Bánh báo bánh vạc là hai loại có tên gá»i khác nhau nhưng thưá»ng có mặt trong cùng má»™t đĩa bánh và cùng có chung má»™t loại nước chấm rất đặc biệt: không quá mặn, không quá nhạt và có thÆ¡m hương, vị ngá»t cá»§a thịt tôm..Nguyên liệu chính để chế biến bánh bao bánh vạc là gạo nhưng được thá»±c hiện qua nhiá»u công Ä‘oạn rất công phu. Gạo xay xong phải “bòng” vá»›i nước nhiá»u lần (khoảng từ 15 đến 20 lần) để chá»n cho được loại bá»™t bánh ngon. Nhân bánh bao chá»§ yếu chế biến từ tôm tươi xay nhuyá»…n trá»™n vá»›i muối, tiêu, hành và má»™t vài loại gia vị khác. Nhân bánh vạc thì có thêm má»™t số nguyên liệu như: nấm mèo, giá há»™t, lá hành, thịt heo … đã được thái má»ng và xào chín. Cả hai loại nhân Ä‘á»u được bao bá»c bởi má»™t lá»›p bá»™t bánh má»ng và hấp chín qua lá»­a. Hiện nay, tại Há»™i An chỉ còn có má»™t gia đình trên đưá»ng Hai BàTrưng sản xuất loại bánh này để cung cấp cho các nhà hàng, quán ăn phục vụ thá»±c khách.

5. Hoành thánh
Vá» xa xưa, có thể nói, Hoành thánh là món ăn ảnh hưởng từ Trung Hoa. Có nhiá»u tên gá»i để chỉ món ăn nầy. Ở Há»™i An, miá»n Trung ngưá»i ta gá»i là ” hoành thánh “, trong khi đó ở miá»n Bắc và má»™t số địa phương khác gá»i là ” mằn thắn ” hoặc ” vằn thắn “. Muốn làm bánh hoành thánh ngon ngưá»i ta phải chá»n loại bá»™t mỳ thượng hạng thì bánh má»›i dẻo, má»m. Trá»™n bá»™t mỳ, nước, trứng gà theo má»™t tá»· lệ vừa phải, sau đó nhồi nhiá»u lần cho thật nhuyá»…n. Dùng má»™t vật tròn, nặng, cán bá»™t trên má»™t chiếc bàn dài, phẳng. Bá»™t cán càng má»ng thì bánh hoành thánh càng dẻo, má»m. Khi độ má»ng đạt yêu cầu dùng kéo cắt thành từng miếng nhá» kích thước chừng 01 tấc vuông. Những miếng da bánh nầy khi được xếp gá»n trong thau trông như má»™t chồng giấy má»ng, màu phá»›t vàng. Äây chính là phần để làm vá» bánh. Nhân bánh làm bằng tôm. Tôm lá»™t vá», rá»­a sạch, thêm gia vị hành, tiêu, tá»i, mắm vá»›i tỉ lệ thịch hợp cho vào cối quết. Khi làm bánh, ngưá»i ta đặt phần vá» bánh lên lòng bàn tay, múc nhân tôm đổ vào giữa, gói lại và bắt Ä‘á»u các mí cho thật khít. Ká»· thuật bắt mí đòi há»i phải có kinh nghiệm, nếu không, khi hấp hoặc chiên phần nhân sẽ bị bung vỡ hoặc bánh sẽ không được má»m. Những chiếc bánh sống đã làm xong, nhưng còn ăn món hoành thánh thì lại có cách chế biến riêng. Nếu muốn ăn hoành thánh nước thì bánh được lót lá chuối, cho lên xá»­ng, đặt vào nồi hấp sÆ¡ qua cho chín lá»›p vá». Nước nhưn cá»§a hoành thánh làm bằng xương heo, chặt nhá», nấu rục, cho thêm vào nồi má»™t ít nấm rÆ¡m, su, thÆ¡m ( dứa ), nấu chín, nêm gia vị và hạ lá»­a. Hoành thánh chiên: cÅ©ng vá»›i da bánh và nhân ở giữa, ngưá»i ta gấp 4 mí lại thành má»™t chiếc bánh vuông vức và cho vào chảo dầu để chiên. Khi bánh chín vàng, giòn thì gắp ra vỉ, để ráo dầu. Chuẩn bị ít cà chua, khoai tây làm nước xốt. Xếp bánh ra đĩa, bên dưới rải má»™t lá»›p rau xà lách, cà chua xét má»ng, rau thÆ¡m. Khi chan nước sốt lên mặt bánh xong là ta có được đĩa hoành thánh vá»›i những chiếc bánh vàng ươm, vuông vức, ở giữa là viên nhân tôm tròn trỉnh, thÆ¡m phức trông rất ngon miệng. Hoành thánh mỳ: tuÆ¡ng tá»± như hoành thánh nước. Phần gia thêm ở đây là mỳ. Mỳ dùng cho hoành thánh là sợi mỳ nhá». Khi trụng vào vá»›i nước sôi cho chín Ä‘á»u, đổ ra bát. Xếp hoành thánh đã chín lên trên. Chan nước nhưn và thêm gia vị, sa tế, rau thÆ¡m…

6.Bánh ít lá gai
CÅ©ng giống như nhiá»u miá»n quê trên má»i miá»n đất nước, bánh ít lá gai từ lâu đã Ä‘i vào trong Ä‘á»i sống ẩm thá»±c cá»§a ngưá»i dân đất Quảng, là lá»… vật đầy ý nghÄ©a trong những ngày Tết cổ truyá»n, dịp cúng tổ tiên, ma chay, cưới há»i…
. Cách chế biến bánh không quá cầu kỳ nhưng đòi há»i sá»± kỹ lưỡng ở từng công Ä‘oạn chá»n nguyên liệu: gạo nếp, đậu xanh, mật đưá»ng, lá cây gai, lá chuối. Bánh ít lá gai Quảng Nam có hình dáng má»™c mạc, chân chất như những sản vật miá»n thôn dã nhưng vẫn hàm chứa cái hương vị rất riêng cá»§a vùng đất giàu lòng mến khách. Bánh ít lá gai được bày bán nhiá»u nhất ở Há»™i An, ngay trên những khu phố, chợ và trong các nhà hàng, quán ăn.

7. Bánh Xèo
Ở Há»™i an vào mùa mưa là “mùa thịnh” cá»§a bánh xèo. Nguyên liệu chính để làm bánh xèo ngoài gạo, đòi há»i phải có tôm, thịt chỉ là phần phụ, hÆ¡n nữa làm bánh xèo phải ngồi bên bếp lá»­a liên tục rất nóng ná»±c, vì vậy mùa mưa là mùa thích hợp nhất cho việc làm loại bánh nầy. Gạo tốt cho vào ngâm rồi xay thành nước bá»™t gạo. Nước bá»™t gạo cÅ©ng được pha chế sao có độ lá»ng vừa phải để tạo nên cái giòn, cái dẻo cá»§a bánh. Nếu đặc quá, bánh sẻ khô, sống. Nếu lá»ng quá bánh sẽ má»m, nát, sít vá»›i chảo. Khi chuẩn bị bá»™t và các nguyên liệu phụ như giá, thịt, dầu phụng xong, ngưá»i ta bắt tay vào đổ bánh xèo. Những chiếc chảo con thân trệt được bày lên bếp như những chiếc cồng chiên trông lạ mắt. Khi chảo nóng, ngưá»i ta dùng má»™t nhúm thân hành nhúng dầu phụng thấm Ä‘á»u quanh chảo và đặt vào lòng chảo má»™t vài con tôm và thịt ba chỉ xắt nhá». Thịt và tôm đã được ướp mắm, muối, gia vị và chấy sÆ¡ qua cho vừa chín. Dầu chín toả mùi thÆ¡m thì dùng vá múc nước bá»™t gạo đổ vào chảo. Bá»™t gặp dầu nóng phát ra tiếng kêu “xèo, xèo” nghe rất vui tai. Có lẽ vì những âm thanh nầy mà ngưá»i ta đặt tên bánh là bánh xèo chăng? Sau khi đã cho bá»™t vào chảo, ngưá»i chá»§ cho lên trên má»™t ít giá đậu xanh rồi đậy vung lại cho bánh chín. Lúc bánh chín giòn được gắp ra sắp lên đỉa để má»i khách. Nhìn những đỉa bánh vàng giòn, thÆ¡m ngát, thá»±c khách đã muốn thưởng thức ngay. Nước chấm cá»§a bánh xèo cÅ©ng được chế biến khá ká»· lưỡng. Ngưá»i ta dùng nước tương trá»™n vá»›i gan heo, mè, đậu phụng xay nhuyá»…n, sau đó dùng dầu tô chín và pha thêm ít bá»™t gạo, gia vị để làm thành má»™t loại nước chấm lạ miệng. Bánh phải ăn nóng má»›i ngon, đúng Ä‘iệu, tức làm đến đâu ăn đến đấy và khi ăn không dùng đủa, muá»—ng mà chỉ dùng tay. Cách thưởng thức bánh xèo ngoài việc dùng khứu giác, vị giác ra, bắt buá»™c ngưá»i ăn phải dùng đến xúc giác, thính giác má»›i thấy hết phần hấp dẫn.

8.Bánh Lăn
Hằng năm, vào những dịp Tết âm lịch hay những ngày giá»—, bà con Há»™i an và các vùng lân cận như Äiện Bàn, Äà nẳng đổ vá» Há»™i an để mua được Bánh Lăn vá» cúng ông bà, tổ tiên và làm quà cho những ngưá»i thân trong gia đình, dá»ng há».
Äể làm được những cái bánh thÆ¡m ngon, đòi há»i phải có 1 – 2 ngưá»i thợ bánh phải chịu nhá»c nhằn qua nhiá»u cung Ä‘oạn khác nhau. Trong má»™t thá»i gian nhất định, bá»™t nếp phải Ä‘em rang, gừng bá» cá»§ vào cối giã cho nát. Sau khi bá»™t nếp rang xong và gừng đã giã nát, ngưá»i thợ làm bánh bắt đầu trá»™n lần lượt gừng, đậu phụng, mè lên bá»™t nếp và đổ nước đưá»ng đã thắng vào. Ngưá»i thợ vừa dùng cây khuấy Ä‘á»u, vừa nhồi bánh để nước đưá»ng thấm vào bá»™t. Nhồi đến khi nào bá»™t dẻo. Ngưá»i thợ tiếp tục khâu quan trá»ng: lăn bánh là khâu tạo nên những cái bánh nho nhá» xinh xinh.
Äó là cái bánh mịn màng vá»›i màu trắng trong, vá»›i mùi thÆ¡m cá»§a gừng hoà quyện trong hương thÆ¡m nồng cá»§a bánh làm cho bạn vừa đưa lên ngá»­i thì lưởi đã há»i thăm.

9. Xí Mà (Chí Mà Phù)
Tại phố cổ Há»™i an, bên cạnh những món ăn mang tính truyá»n thống địa phương còn có khá nhiá»u món ăn “ngoại nhập” từ những thế ká»· trước. Ngoài các món: Tàu Xá, Lưá»ng Phảnh, Xí Mà (Chí Mà Phù) là má»™t trong những món ăn độc đáo, tiêu biểu, được đông đảo cư dân địa phương và du khách gần xa ưa thích. Nhiá»u ngưá»i cho rằng, món ăn nầy có nguồn gốc từ Trung Hoa. Xí mà là tên gá»i theo tiếng Quảng Äông ( Trung Quốc ). Äúng ra phải Ä‘á»c là “Chí Mà” nhưng từ lâu ngưá»i ta đã Ä‘á»c thành Xí Mà, mãi cho đến nay nhiá»u ngưá»i vẫn quen gá»i như thế. Nguyên liêu làm Xí Mà chính là mè Ä‘en, ngoài ra còn có các loại: bá»™t khoai, thanh địa, rau má, rau mÆ¡, đưá»ng, những thứ nầy toàn là những nguyên liệu sẳn có cá»§a địa phương, duy chi có thanh địa là má»™t vị thuốc cá»§a đông y phải mua ở tiệm thuốc. Xí Mà được nấu trong nồi kim loại bình thưá»ng, khi chín ngưá»i ta vẫn để nguyên trong nồi và gánh Ä‘i bán. Xí Mà chín có dạng hÆ¡i đặc như chè tàu xá, chè đậu xanh, nhưng lại có màu Ä‘en ít mùi, khi ăn thì má»›i nghe thoang thoảng mùi thÆ¡m cá»§a mè Ä‘en và mùi cá»§a rau mÆ¡, rau má. Xí Mà là má»™t món ngá»t độc đáo, hấp dẫn khác xa những món ngá»t thông thưá»ng vá» chất lẫn hương vị, nó không chỉ là món ăn ngon mà còn là má»™t ” thang thuốc bổ” bởi các nguyên liệu để nấu Xí Mà như là các vị thuốc để hợp thành ” thang thuốc bổ” ấy.

10. Bánh Ướt ( Bánh Äập )
Bạn đã một lần nếm thử bánh ướt Cẩm Nam chắm mắm nêm bên bỠsông Hoài dưới bóng tre râm mát ?
Má»™t đĩa bánh ướt má»ng tang, má»™t vài kẹp bánh tráng nướng cÅ©ng giòn tan và má»™t chén mắm nêm kèm chút tương á»›t. Bạn đã có thể thưởng thức hương vị dân dã Há»™i an rồi đó !
Bánh ướt được tráng từ bá»™t gạo. Chá»n loại gạo ngon, sàng sảy sạch sẽ tạp chất, vo gạo sạch rồi ngâm từ 3 – 4 giá» sau đó Ä‘em xay bá»™t mịn. Tá»· lệ gạo và nước thưá»ng được ước lượng do kinh nghiệm cá»§a ngưá»i làm bánh để có bánh ngon dẻo không bị rách, nhão. Äể tráng bánh ướt ngưá»i ta dùng lò tráng – lò thưá»ng được đắp đất sét để giữ nhiệt. Quan trá»ng nhất là ká»· thuật căng vải trên miệng nồi. Vải không được căng lắm cÅ©ng như trÅ©ng lắm. Khi nước đã sôi già, múc má»™t vá nước bá»™t trải Ä‘á»u theo hình xoáy tròn trên mặt vải. Äậy nắp kín sau má»™t phút thì bánh chín. Dùng má»™t đủa tre được chút má»ng từ từ lật mí rồi vá»›t bánh ra. Ngưá»i ta thưá»ng xoa dầu ăn giữa hai lá»›p bánh và dùng lá» bằng lá chuối để kẹp bánh.
Bánh ướt có thể phÆ¡i má»™t nắng rồi Ä‘em nướng than. Khi ăn thưá»ng kẹp má»™t bánh tráng nướng má»ng và má»™t bánh ướt – có lẻ vì thế mà ngưá»i ta còn gá»i là Bánh Äập.

11.Bánh Bèo
Trong các món ăn chế biến từ gạo, sau mỳ Quảng, bánh bèo là món ăn chiếm được sá»± ưa chuá»™ng cá»§a đông đảo cư dân Há»™i An, nhất là cư dân các vùng nông thôn. Äể làm bánh bèo, ngưá»i ta chá»n loại gạo ngon cho vào ngâm nước để gạo má»m rồi xay thành nước bá»™t mịn. Bánh ngon hay dở phụ thuá»™c phần lá»›n vào khâu xay nầy. Nước bá»™t không được quá đặc, vì đặc bánh sẽ cứng, nếu lá»ng quá bánh sẻ nhão, không đứng tròng ( chén bánh không trÅ©ng ở giữa ). Nước bá»™t này khi lấy tròng xong được cho vào chén rồi sắp lên vỉ tre đặt vào nồi để hấp. Bánh chín được vá»›t ra để chồng úp lên nhau cho nguá»™i. Chén bánh khi chín trắng tinh, má»m mướt, giữa lại có má»™t xoáy tròn thật là ngá»™ nghÄ©nh. Chén để làm bánh bèo là má»™t loại chén bằng đất nung tráng men, nhá» hÆ¡n chén ăn thông thưá»ng, mà tròn trịa dể thương. Nhưn ( nhân ) bánh bèo chá»§ yếu được làm từ những sản vật địa phương, đó là tôm thịt…Tôm bỠđầu băm nhá», thịt xắt nhá» hạt lá»±u, trá»™n vào vá»›i tôm, ướp vá»›i gia vị, pha thêm chút bá»™t Ä‘iá»u cho tăng phần hấp dẫn rồi đưa lên bếp xào chín, hoà thêm ít nước bá»™t gạo đổ vào, sao cho nhưn chín có dạng sá»n sệt màu đỠhồng, vị ngá»t béo lẫn vị cay the và thÆ¡m là đạt yêu cầu. Nhưn nấu chín được đựng trong má»™t chiếc nồi con, trên mặt rải má»™t lá»›p tiêu lấm chấm Ä‘en và vài cá»™ng hành xanh xanh cắt nhá». Khách vào quán, ngưá»i chá»§ sắp nhiá»u chén bánh lên khay, múc nhưn đổ vào, thêm dầu mở, tương á»›t, hành thÆ¡m rồi bày lên bàn. Tuỳ theo khẩu vị cá»§a ngưá»i ăn, có thể thêm tí nước mắm hay tí á»›t vào. Nhìn chén bánh bèo trắng phau, nhưn giữa màu đỠhồng Ä‘iểm tôm thịt như nhuỵ má»™t Ä‘oá hoa Ä‘ang khoe hương khoe sắc. Lại thêm mùi sá»±c nức, đầy hấp dẫn khiến cho ngưá»i ăn muốn ăn má»™t lần hết mấy chục chén bánh bèo cho hả dạ Dụng cụ để ăn bánh bèo không phải đủa, cÅ©ng không phải muá»—ng mà là má»™t thanh tre vót hình lưỡi dao, gá»i là “dao tre”. Lối ăn thế nầy cÅ©ng gợi bao sá»± hiếu kỳ cho khách và cÅ©ng là lối ẩm thá»±c khác biệt giữa bánh bèo và các loại bánh được chế biến bằng gạo.

12.Äậu Há»§
Äậu há»§ là má»™t món ngá»t dân dã phổ biến ở Há»™i An. Tuy là món ăn thông thưá»ng làm bằng đậu nành, nhưng để làm được nó là cả má»™t quá trình chế tác không đơn giản và Ä‘á»i há»i phải có kinh nghiệm “gia truyá»n” má»›i có thể làm được. Äể làm đậu há»§, ngưá»i ta dùng đậu nành tróc sạch vá», ngâm nước, Ä‘em xay nát rồi cho vào má»™t tấm vải, bòng ( lá»c ) lấy tinh chất cá»§a đậu, sau đó cho vào nồi nấu pha thêm thạch cao cho sữa đậu dể đông. Thạch ở đây dưới dạng khối rắn như phèn sa, phèn chua. Trước khi pha vào sữa đậu, ngưá»i ta cho thạch vào nồi nung nóng, sau đó Ä‘em nghiá»n nát thành bá»™t. Công Ä‘oạn nầy Ä‘á»i há»i kinh nghiệm nhiá»u nhất vì nếu như pha nước, pha thạch không đúng tỉ lệ và không quen tay thì sá»­a đậu sẻ không đông mà bị vữa. Äậu há»§ ngon đúng Ä‘iệu cÅ©ng nhá» má»™t phần nhá» cá»§a nước đưá»ng. Äể nước đưá»ng tăng phần đặc sắc ngưá»i ta giã nhá» má»™t ít gừng cho vào, làm cho vị đưá»ng có vị cay ngá»t, mặn nồng khó quên. Há»§ đựng đậu thưá»ng được làm bằng há»§ sành giản dị, chung quanh quấn má»™t lá»›p rÆ¡m rạ để giữ cho êm há»§ đậu và giữ độ nóng cho đậu bên trong, bên ngoài có má»™t giá» tre bảo vệ và để tiện cho việc vận chuyển gánh Ä‘i. Hàng ngày trên các đưá»ng phố Há»™i An, các bà các cô kÄ©u cà kÄ©u kịt gánh đậu há»§ trên vai rao bán khắp nÆ¡i. Những gánh đậu ấy, những tiếng rao ấy cÅ©ng góp phần tô Ä‘iểm sắc thái cho phố cổ thân thương.

13. Bánh Äậu Xanh
Bánh đậu xanh ở Há»™i An có lịch sá»­ lâu Ä‘á»i. Từ thế ká»· thứ XVIII, bánh đậu xanh đã là má»™t món quà có giá trị được cư dân địa phương dùng để dâng tặng các quan lại. Trong má»™t lần Vua Minh Mạng tuần du vào Quảng Nam, cư dân ở đây đã dâng tiến loại bánh đậu xanh thượng hạng ở phố Há»™i An để ngài ngá»± dụng. Tiếng thÆ¡m nầy không phải ngẩu nhiên mà có. CÅ©ng là đậu xanh, nếp, đưá»ng, nhưng chiếc bánh ở phố cổ Há»™i An có hương vị và cách trình bày riêng. Những chiếc bánh đậu xanh ở đây có dáng hình tròn hoặc vuông. CÅ©ng là bánh đậu xanh ướt nhưng nó không quá bở và má»m như bánh đậu xanh Hải dương. Nó có độ dẻo vừa phải để khi ngậm vào miệng không tan ngay. Má»™t số loại bá»™t thÆ¡m cÅ©ng được sá»­ dụng khéo léo để tăng hương vị cá»§a bá»™t đậu. Lại có loại bánh đậu xanh khô. Ngưá»i ta trá»™n bá»™t đậu xanh, nếp, đưá»ng theo má»™t tỉ lệ vừa phải, cho vào khuôn nhá» bằng gá»— để làm nên những chiếc bánh đậu xanh xinh xắn. Sau đó Ä‘em sấy bánh trên lò than để chúng săn cứng, giòn, thÆ¡m. Äặt biệt là loại bánh đậu xanh khô có nhân thịt. Äây chính là sản phẩm độc đáo cá»§a phố Há»™i và thật đáng tiếc cho ai đến Há»™i An mà bá» qua dịp để nếm thá»­ những chiếc bánh in nầy. Chúng vừa ngá»t, vừa béo, vừa thÆ¡m, vừa giòn. Má»™t sá»± pha trá»™n kỳ lạ mà chỉ có nghệ nhân tài hoa vỠẩm thá»±c má»›i có thể nghÄ© ra và chế biến được. Tuy có nhân thịt nhưng do xá»­ lý kỹ nên bánh có thể giữ được lâu từ ná»­a tháng đến má»™t tháng mà không sợ bị ôi thiu. Ngày nay, những phong bánh in đã được bày bán nhiá»u nÆ¡i ở trong phố Há»™i An và rất được du khách ưa chuá»™ng. Chúng đã góp phần tôn vinh truyá»n thống ẩm thá»±c vốn có cá»§a cư dân nÆ¡i đây.

14. Bánh Ú Tro
Hằng năm, vào ngày mồng năm tháng năm âm lịch, bà con Há»™i An và các vùng lân cận như: Äiện bàn, Äà nẳng đổ vá» phố Há»™i An để mua bằng được vài trăm bánh ú tro vá» cúng ông bà tổ tiên và làm quà cho ngưá»i thân, nhân dịp lể tết mông năm lại đến. Dân gian truyá»n rằng: vào thá»i chiến quốc tại nước Sở có má»™t ngưá»i tên là Khuất Nguyên vừa là má»™t thầy thuốc vừa là má»™t trung thần nhưng không Ä‘uợc vua trá»ng dụng. Ông trầm mình tại sông Mạch La thuá»™c nước Sở vào ngày 5 tháng 5 âm lịch. Từ đó vá» sau, đến ngày ấy, nhân dân mua bánh ú tro để cúng ông, vì bánh ú tro có 4 góc nên thả xuống nước cá không ăn được. Phong tục đó dần được ngưá»i Việt tiếp thu và chuyển hoá thành tết mồng năm vá»›i tục hái lá thuốc và giết sâu bá» khá đặc trưng. Dưá»ng như ngưá»i ta không còn nhá»› mình cúng ai vào ngày nầy nhưng bánh ú tro, thịt vịt, hoa quả thì phải sắm đủ. Bánh muốn ngon phải gói bằng lá kè tại núi ngoài Huế. Nếp phải lá»±a kÄ© không cho lá»™n gạo tẻ, đải sạch ngâm vá»›i nước tro mè ( Cây mè đốt lấy tro, hoà vào nước, lá»c qua hồ cát ) để qua đêm. Nước tro pha má»™t ít phèn sa để bánh không bở. Nhá» nước tro mè mà hạt nếp nhuyá»…n thành bá»™t. Chỉ có má»™t muổng cafe nếp mà những chiếc bánh được sắp xếp vuông vức. Do vậy ông bà ta thưá»ng dạy: ”há»c ăn, há»c nói, há»c gói, hoc mở ”. Ngoài ra để có những chiếc bánh không sống, qua kinh nghiệm cho biết, khi nước sôi thì thắp má»™t cây hương, đến khi hương tàn thì chín bánh. Chiếc bánh vừa má»m, vừa dẻo lại vừa dòn sá»±t sá»±t, nhưng ăn nó phải có đưá»ng cát thì má»›i hợp gu.

15. Cơm gà phố Hội
Äến Há»™i An, du khách đừng bá» lỡ dịp thá»­ qua món cÆ¡m gà vá»›i cách chế biến và hương vị độc đáo riêng cá»§a ngưá»i dân phố Há»™i. Vào những đêm phố cổ, ngang qua dãy phố, dưới những vòm mái ngói rêu phong cổ kính, dưới những ánh đèn lồng lung linh, quý khách không thể làm ngÆ¡ trước những con gà tÆ¡ luá»™c chín bày lên trên đĩa, trước mùi thÆ¡m hấp dẫn bay ra từ trong hàng quán cÆ¡m gà. Muốn làm cho cÆ¡m ngon cÅ©ng phải biết chá»n gà và phải có kinh nghiệm. Phải chá»n loại gà tÆ¡ thịt má»›i má»m, má»›i thÆ¡m vì ” vịt già, gà tÆ¡ “. Nếu không chá»n được gà tÆ¡ thì phải xem ” tướng mạo ” mà chá»n theo kinh nghiệm ” cá»±a dài thì rắn, cá»±a ngắn thì má»m “. Äến thao tát vặt lông cắt cổ cÅ©ng phải làm sao cho nhanh, cho sạch và đúng bài bản ” sá»›m chí tai, mai chí hầu “. Sau hồi trò chuyện, cÆ¡m đã làm xong. Nhìn đĩa cÆ¡m nóng Ä‘ang bốc khói và toả mùi thÆ¡m nức, bên trên rải những miếng thịt gà tÆ¡ lụt chín, xé nhá», thá»±c khách đã thấy thèm ăn. Ä‚n kèm vá»›i cÆ¡m là những lát hành tây trắng nõn, tương á»›t đỠtươi, muối tiêu lấm chấm và nước mạ trá»™n nhiá»u tim gan cật gà, vô cùng hấp dẫn. Ä‚n món thịt gà tất nhiên không thể thiếu dÄ©a rau răm vì thiếu nó như thiếu Ä‘i má»™t phần thú vị ” gà cồ ăn quẩn cối xay, rau răm muối á»›t xé phay gà cồ “. Äêm đêm, những gánh cÆ¡m gà vẫn được bày bán trên má»™t số ngã phố, góp phần làm phong phú chá»§ng loại và tính độc đáo cá»§a món ăn Há»™i an.

16. Hến Cẩm Nam
Hến Cẩm Nam từ lâu đã thành má»™t món quen thuá»™c, có mặt hàng ngày trong các bá»­a ăn cá»§a những gia đình bình dân cÅ©ng như khá giả ở phố Há»™i an. Sau những giá» lao động vất vả, cả nhà ngồi quây quần bên rổ khoai lang, vị dai dai, ngá»t ngá»t cá»§a hến vá»›i vị cay cay cá»§a á»›t, cá»§a hành làm không khí gia đình ấm cúng hẳn lên. Hến không những nấu vá»›i bầu, ăn vá»›i khoai lang mà hến kia cá»™ng vá»›i rau muống thái nhá» thì ta được má»™t tô canh hến tuyệt vá»i trong những ngày há» oi bức. Trước cái rét cá»§a mùa đông ước gì có được má»™t tô cháo hến gạo lức sá»n sệt thÆ¡m phức trên mặt rải má»™t ít cá»ng hành và tiêu thì thật chẳng có món nào bằng. Ngoài ra món hến trá»™n còn là đặc sản trong các quán ăn, nhà hàng. Trông đĩa hến trá»™n thật hấp dẫn từ con hến bé tí đến cá»™ng rau, cá»™ng hành xanh xanh và mít non trắng xắt má»ng. Cái vị dai dai, ngá»t ngá»t cá»§a hến gặp vị thÆ¡m, béo cá»§a những tép hành hương giòn tan, mùi đậu phụng rang thÆ¡m phức, cay cá»§a rau húng, á»›t hoà cùng những sá»› mít chín má»m ngá»t đã làm món hến trá»™n Cẩm Nam trở nên độc đáo. Hến là loại thức ăn mát, tuy ngá»t ngon nhưng dể bị lạnh bụng vì vậy phải kèm rau răm, mít non để đỠphòng bụng dạ. Sá»± tính toán má»›i chu đáo làm sao. Ngày nay, nghá» hến góp phần trong công cuá»™c phát triển kinh tế gia đình tại địa phương. Có dịp đến vá»›i phố cổ Há»™i an, bạn không những được thăm chùa, miếu má»™ mà còn được tận hưởng, thưởng tức những món ăn dân dã, trong đó có hến và bạn sẽ nhá»› mãi, thoả mãn và hài lòng cho má»™t chuyến Ä‘i đầy thú vị và hấp dẫn.

17. Tương Ớt Hội An.
Bất cứ má»™t món ngon nào cÅ©ng không thể thiếu phần gia vị, mà tương á»›t là má»™t trong những gia vị không thể thiếu được trong những món ăn ngon. Tương á»›t Há»™i An tuy chỉ là má»™t loại tương cay thông thưá»ng nhưng hương vị, chất lượng khó có ná»›i nào bì kịp. Nguyên liệu để làm tương á»›t chá»§ yếu là á»›t mua từ các vùng nông thôn đưa lên bán. Quả á»›t để làm tương yêu cầu phải chín Ä‘á», tươi. Cách làm tương cÅ©ng không kém phần phức tạp. Ớt tươi Ä‘em luá»™c rồi xay nhuyá»…n trá»™n vá»›i cà chua vừa đủ, khá»­ dầu, cho vào chảo Ä‘un sôi. Lại cho thêm các thứ mè rang, tá»i… trá»™n Ä‘á»u cho thấm, tiếp tục xào cho ráo nước để thành tương á»›t. Khi tương á»›t đã nguá»™i được cho vào lá». Trên mặt lá» tương đổ má»™t lá»›p dầu khá»­ chín để giá»­ được lâu và tránh mốc. Má»™t lá» tương á»›t đạt yêu cầu là phải có màu đỠđẹp, có vị cay mà không gắt và mùi thÆ¡m dịu. Tương á»›t Há»™i An không chỉ sản xuất để phục vụ cho các nhà hàng, khách sạn hay các quán ăn trong ná»™i tỉnh mà còn được bán Ä‘i khắp nÆ¡i trên đất nước như TP Hồ chí Minh, Huế, Quảng Ngải..Tại Há»™i An trước đây có tiệm tương á»›t Triá»u Phát rất ná»—i tiếng. Hiện nay tương á»›t được nhiá»u nhà sản xuất và bày bán, chất lượng tuy không bằng trước nhưng vẫn được nhiá»u ngưá»i, nhiá»u địa phương ưa chuá»™ng.